In tegenstelling tot landbouwdieren bestaan er voor vissen weinig regels voor het slachtproces. Miljoenen vissen lijden hierdoor onnodig. Dr. Hans van de Vis, senior onderzoeker bij Wageningen Livestock Research, doet onderzoek naar effectieve bedwelmingsmethoden voor beter welzijn tijdens de slacht. “Vissen worden vaak in ijswater geplaatst waarbij ze kunnen stikken.”
“Dat vissen geen gevoel of cognitie hebben. De hersenen van vissen zijn anders dan van zoogdieren. Bij mensen speelt de prefrontale cortex (het gebied vooraan in de hersenen) een belangrijke rol in het bewustzijn. Vissen hebben geen prefrontale cortex, hun hersenstructuur is heel anders. Desondanks laat onderzoek zien dat de dieren zich wel degelijk bewust zijn van wat er in hun omgeving of lichaam gebeurt.”
Door middel van (neuro)fysiologisch – en gedragsonderzoek. Zo kan het meten van verschillende bloedwaarden, de hartslagfrequentie of de biochemische activiteit in de kieuwen uitwijzen hoe stressvol het vervoeren van de kwekerij naar het slachthuis voor de vissen is – en ook hoe lang het duurt voordat de stresshormonen weer op hun normale niveau zijn. Het feit dat vissen bijvoorbeeld bereid zijn inspanning te verrichten om negatieve prikkels te vermijden of juist positieve prikkels te ontvangen laat zien dat ze zich bewust zijn van hun omgeving.”
“Dat er nog steeds weinig aandacht bestaat voor het welzijn van de vis – in kweekomstandigheden, maar ook tijdens het slachtproces. Vissen worden vaak onverdoofd geslacht. De dieren moeten hierdoor onnodig veel stress doorstaan. Wereldwijd wordt slechts vijf procent van de kweekvissen bewusteloos gemaakt voordat ze worden gedood. Vaak worden ze in ijswater geplaatst wat veel stress veroorzaakt en waarbij ze kunnen stikken.”
“Een bedwelmingsmethode is een techniek waarbij de vis bewusteloos gemaakt wordt door middel van een elektrische schok of een klap op de kop. De moeilijkheid is dat iedere vissoort een andere stroomsterkte nodig heeft, maar als het bedwelmen goed gebeurt dan scheelt dat veel stress bij de vis en lijdt deze niet onnodig tijdens het slachten. Na elektrisch bedwelmen moet de vis overigens wel snel gedood worden, anders komt deze weer bij bewustzijn. Het lastige hierbij is dat iedere vissoort op een andere manier gedood moet worden. Waar een zalm na elektrisch bedwelmen niet meer bijkomt als de buikslagader wordt doorgesneden, komt een platvis wel weer bij bewustzijn.”
“We hebben nu in het lab een methode ontwikkeld waarmee het bedwelmen en doden van platvissen in één stap gebeurt. Hierbij worden de hersenen van de bedwelmde vis iets verhit met elektrische stroom in het bedwelmingsapparaat. Door het gebruik van elektrische stroom kan dit echter alleen met droog bedwelmen en niet in het water. Als het lukt om deze methode naar de praktijk te vertalen, kan er veel stress bij de dieren voorkomen worden tijdens het slachtproces.”
“We zetten ons in om samen met de industrie oplossingen te bedenken om het welzijn van gevangen vis en kreeftachtigen te verbeteren. Hierbij wordt ook gedacht aan het welzijn van bijvangst. Wanneer de dieren minder schade oplopen dan is de overlevingskans veel groter wanneer ze ontsnappen tijdens de vangst of teruggezet worden in zee.”
“We hebben met het Catch Welfare Platform een wereldwijd netwerk opgebouwd in samenwerking met verschillende bedrijven. Supermarkten als Marks & Spencer en Albert Heijn doen mee en ook grote visserijbedrijven uit Schotland en Noorwegen. Verder werken we samen met bedrijven uit Vietnam, Oeganda en Nieuw-Zeeland en sinds kort ook met China. We vonden dat dit geen Noord-Europees netwerk moest worden en dat is gelukt. Dit is een grote stap in de goede richting voor het realiseren van een duurzamere visserij wereldwijd.”