Sam ter Haar doet onderzoek naar kortdurende schematherapie, een behandelmethode die wordt ingezet bij persoonlijkheidsstoornissen als borderline en narcisme. Schematherapie duurt nu gemiddeld twee jaar, Ter Haar wil weten of dit ook in zes maanden effectief is.
Zeker tien procent van de samenleving heeft een persoonlijkheidsstoornis. Iemand met een gezonde persoonlijkheid is in staat diens gedrag aan te passen aan verschillende situaties. Wanneer dit niet lukt vanwege eigenschappen die extreem aanwezig zijn, spreken we van een persoonlijkheidsstoornis. Het gekwetste kind wiens vader op jonge leeftijd verdween komt terug naar boven op het moment dat je partner twee weekjes op vakantie gaat. Met schematherapie ga je terug naar de kern van het probleem, dat ontstond toen je vader je op jonge leeftijd verliet.
“Met schematherapie wordt er gekeken naar bepaalde patronen die ontwikkeld zijn in iemands jeugd, maar waar ze op latere leeftijd tegenaan lopen”, aldus klinisch psycholoog Sam ter Haar. Het doel van schematherapie is dat je leert om met die patronen om te gaan. Dat je partner twee weken op vakantie gaat betekent niet dat hij/zij/x je zal verlaten. Schematherapie geeft de juiste inzichten om gedachten om te zetten en vastgeroeste patronen te doorbreken.
Experiëntiële groepstherapie
Ter Haar onderzoekt de werking van kortdurende schematherapie binnen Parnassia Groep, een grote GGZ-instelling, die verbonden is aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Ze werkt in een team met psychiaters, psychotherapeuten en psychologen aan onderzoek naar kortdurende experiëntiële schemagerichte groepstherapie. Het team is dus ook veel in contact met de patiënten.
In tegenstelling tot langdurige schematherapie voor persoonlijkheidsstoornissen duurt de schemagerichte groepstherapie in dit onderzoek maar zes maanden. Deze korte therapie wordt al regelmatig ingezet, maar er is weinig bekend over de effectiviteit. Ter Haar legt uit dat ze echt willen weten of de patiënten tevreden zijn over het proces en de behandelmethode fijn vinden. Patiënten vullen regelmatig vragenlijsten in over de tevredenheid van de therapie. Ook is er altijd de mogelijkheid om in gesprek te gaan met hun eigen psycholoog of met één van de onderzoekers als ze iets kwijt willen over de gang van zaken.
Geen bezuiniging
Een sneller proces zou voor veel patiënten een hoop kunnen opleveren. Ter Haar vindt het belangrijk dat het niet wordt gezien als een bezuiniging, Parnassia Groep is en blijft een bedrijf dat geld wil verdienen. “Met een snellere behandeling kunnen we mensen de zin in hun leven weer teruggeven”, zegt Ter Haar.
Ter Haar groeide op in Antwerpen en verhuisde op haar 18e naar Amsterdam om psychologie te studeren. Ze zou naar het buitenland gaan voor haar minor toen Corona roet in het eten gooide. Tijdens de lockdown realiseerde ze hoe belangrijk wetenschappelijk onderzoek is. Onderzoek naar het virus, maar ook naar vaccinaties en de gevolgen van het virus op de maatschappij en de economie. Heel snel had ze door dat ze ook in de wetenschap wilde duiken.
Ter Haar zit nog vol met ambities. Ze wil wetenschap toegankelijk maken voor iedereen, misschien via een podcast of door het schrijven van een toegankelijk boek. “Nee, geen zelfhulpboek, een boek met wetenschappelijke feiten, op een niveau dat iedereen begrijpt.” Ze eindigt enthousiast, “onderzoek is zo leuk, dat wil ik anderen laten zien.” Maar eerst focussen op de effectiviteit van kortdurende schematherapie, “en promoveren natuurlijk”