Anne Miers is een Universitair Hoofddocent in ontwikkelingspsychopathologie aan de Universiteit in Leiden. In de studie ‘What Works in Preventing Emerging Social Anxiety: Exposure, Cognitive Restructuring, or a Combination’ onderzoekt ze als coauteur welke aspecten in preventieve trainingen helpen voor kinderen met sociale angst.

“Toen ik werd gevraagd voor dit project was er nog een stuk minder aandacht voor sociale angst ten opzichte van andere angststoornissen. Dit onderwerp trekt vooral mijn interesse omdat we als mens sociale wezens zijn en we juist sociale contacten nodig hebben. Iedereen heeft wel eens het gevoel van onmacht in sociale situaties of verlegenheid, dat is iets heel natuurlijks. Maar klinische gediagnostiseerde angst is wel echt veel erger dan dat.”

“Het is heel belangrijk om te voorkomen dat kinderen deze angststoornis ontwikkelen. Dit was dan ook onze inzet bij deze studie. We wilden onderzoeken welk ‘ingrediënt’ in de training het beste helpt tegen sociale angst. Hiervoor keken we naar cognitieve herstructurering, blootstelling, en een combinatie van de twee. We kozen als doelgroep voor dit onderzoek kinderen tussen de 9 en 12 jaar die symptomen van sociale angst lieten zien.”

Kleine stapjes
“Bij de start van het project hebben wij gekozen om te kijken naar ‘emerging social anxiety’. Dit is dus voordat het klinisch gediagnostiseerd is. De trainingen hebben we samengesteld doormiddel van stukjes uit bestaande behandelingen tegen angststoornissen die we een beetje hebben aangepast. Daardoor werd het iets aantrekkelijker en paste het beter in ons 4-weken durende onderzoek.”

“We hebben dus twee verschillende methodes uitgetest en een combinatie hiervan. Bij cognitieve herstructurering word je uitgedaagd om na te denken en vragen te stellen zoals: “Klopt het wat ik denk? Is het echt zo negatief? Denkt iemand anders daar ook zo over?” Hierna moet je deze gedachtegang proberen om te vormen naar iets minder negatiefs. Bij blootstelling is het belangrijk om in kleine stapjes steeds iets meer te leren. Dus eerst iemand aankijken, dan leren praten voor een groep of vragen leren stellen.”

Positief resultaat
“Uit het onderzoek kwam naar voren dat blootstelling even goede resultaten had als cognitieve herstructurering. Misschien zelfs nog iets beter omdat we hier ook zagen dat het 3 maanden later bij de follow-up nog steeds de gewenste effecten had. Dat is ook wel fijn om te constateren, dat het positieve resultaat niet wegebt.”

“Hoewel onze hypothese was dat een combinatie van de twee methodes waarschijnlijk een betere uitkomst had dan de methodes apart, bleek dit niet zo te zijn. Ik was hier aan de ene kant wel verbaasd over, maar aan de andere kant ook niet. Een combinatie van de twee is namelijk over het algemeen de basisbehandeling maar blootstelling is echt de kern behandeling tegen andere angststoornissen. Ergens is het dus ook wel logisch dat blootstelling zulke goede resultaten had.”

De toekomst
“Dit soort stoornissen blijven moeilijker te behandelen dan andere angststoornissen. Als je denkt aan een specifieke fobie voor bijvoorbeeld honden, spinnen, of zelfs je veters, dan heb je een afgebakend object of onderwerp waarvoor je die blootstelling veel makkelijker kan creëren. Maar voor de behandeling van sociale angst, ja, alles is eigenlijk sociaal. Dat maakt het heel moeilijk.”

“Volgens mij is deze studie een mooie toevoeging aan de wetenschappelijke literatuur. Maar ook voor de praktijk, want dat is voor mij echt het belangrijkste. Misschien dat er in de toekomst een soort staatsprogramma kan komen dat kan worden opgenomen door basisscholen. Zo ver zijn we nog niet, daar moet ik nog aan werken, maar ik denk dat dit zeer gewenst zou kunnen zijn. Dit onderwerp is dan ook zeker iets dat ik in de toekomst verder nog zou willen onderzoeken, want volgens mij hebben wel heel veel te behalen bij deze jonge doelgroep.”