Of je nu zingt als een nachtegaal of een valse kraai. Iedereen kan een liedje zingen, dat is niet alleen leuk maar zelfs heel gezond. Ook onderzoekers zien positieve effecten van het zingen bij longcovid-patiënten. “In plaats van droge oefeningen, doe je iets leuks. Daarbij helpt het ook nog met revalideren.”
In 2021 ontstond in Nederland het onlineprogramma Zing je Sterk voor longcovid-patiënten. Het project is gemaakt door het vocaal ensamble Wishfull Singing. Longfysiotherapeut en zangeres Lonneke Kegels heeft hierbij geholpen als paramedicus. Daarvoor heeft zij advies gegeven over verschillende ademhalingsoefeningen. “Toen het project net begon ben ik vooral op de achtergrond betrokken geweest. Wanneer er dan lastige vragen kwamen, speelden zij die weer door aan mij. Ook kwamen deelnemers wel eens bij mij met vragen.”
Het onlineprogramma heeft verschillende voordelen voor de deelnemers. Volgens Lonneke is het programma niet per se gemaakt voor het verbeteren van de longen, maar heeft het veel andere voordelen die net zo zwaar wegen. “Ik denk dat het programma vooral is ingezet voor het verbeteren van de kwaliteit van leven. Daarnaast staat voorop dat zingen leuk is”, legt ze uit. “Je doet iets waarbij je bezig bent met revalideren en tegelijk haal je er plezier uit.” Lonneke vertelt ook dat tijdens een fysio-afspraak vaak dezelfde oefeningen doet. Wanneer patiënten ervoor open staan, is zangles zeker een goede alternatieve manier om bezig te zijn met revalideren.
Verder is Lonneke op dit moment actief als zangeres bij een zangensemble met zeven dames, zingt in een band en is ook nog aan het werk als fysiotherapeut gespecialiseerd in long- en kaakfysiotherapie. Naast haar drukke schema is zij ook haptotherapie aan het studeren. “Dat is een lichaamsgerichte aanpak voor psychologische problemen. Je bent dan vooral stress gerelateerd bezig en leert veel over het voelen van je lichaam. Voor zingen is dat een hele mooie overlap, daarbij moet je je lichaam namelijk goed gebruiken en kunnen aanvoelen.” Tijdens haar studie zang heeft Lonneke zelf veel gehad aan de haptotherapie en wil dit nu ook aan aanbieden aan andere muzikanten.
ENO Breathe
Zing je Sterk is gebaseerd op het programma ENO Breathe door de English National Opera, een soortgelijk zangproject voor long-covid patiënten in het Verenigd Koninkrijk. Het programma van de opera is gebaseerd op een Brits onderzoek waar 150 long-covid patiënten aan deelnamen. De patiënten werden verdeeld in twee groepen. De ene groep (74 deelnemers) volgden voor zes weken het ENO Breathe programma. De overgebleven deelnemers (76 patiënten) volgden het gebruikelijke revalidatie project.
De studie vond dat ENO Breathe deelnemers een vermindering van 10 punten (uit 100) in kortademigheid ervaarden tijdens het hardlopen ten opzichte van de deelname van het gebruikelijke programma. Daarnaast zagen zij ook een verbetering van ongeveer 2 punten in de mentale component van kwaliteit van leven. Naast deze gezondheidsverbeteringen voelden de deelnemers ook verbetering in hun symptomen. Als laatste gaven zij aan dat het programma hun reguliere zorg goed aanvult en dat het gebruiken van zangtechnieken en muziek goed bij hun behoeften paste.
Andere voordelen
Naast de lichamelijke voordelen van zingen, benadrukt Lonneke ook de mentale voordelen. “Samen zingen is een manier om je bij een groep te voegen. Het gaat veel meer over het sociale aspect en het gevoel van welzijn”, legt ze uit. “Het is belangrijk dat je je thuis voelt in een groep. Als je samen zingt, dan moet je kleuren naar elkaar. Dat werkt door in je sociale welzijn. Hierdoor maak je weer endorfine aan. Zingen is voor heel veel goed.”
“Wat echt jammer is eigenlijk,” voegt Lonneke nog toe “is dat we in Nederland het zingen een beetje zijn verleerd”. Zingen is een vorm van communicatie die vroeger veel vaker voorkwam, legt ze uit. “In andere culturen gebruiken ze het nog steeds. In Noorwegen en Zweden heb je bijvoorbeeld de Joik, een communicatiemiddel om over de bergen heen te communiceren. Het zingen zit gewoon in ons bloed.”