Sinds de coronapandemie is er een toenemend aantal mensen met psychische gezondheidsproblemen zoals depressie en angststoornissen. Deze problematiek wordt veelal behandeld met therapie en in sommige gevallen medicijnen. Op internet vind je echter nog een alternatief hulpmiddel: voeding. ‘’Heel veel mensen geloven dat dieet een positief effect heeft op bijvoorbeeld depressie, maar dit is niet bewezen.’’

Overal op internet vind je advies voor de vermindering van depressie of angst met behulp van voeding. Tryptofaan zou goed zijn want dit is een bouwsteen van serotonine, een neurotransmitter die bekend staat om zijn effect op stemming. Ook wordt magnesium aangeraden tegen vermoeidheid. Deze voedingstoffen zijn te vinden in kalkoen, bananen of volkoren brood. En zo zijn er nog meer supplementen, voedingsstoffen en producten die worden aangeraden.

Vastberaden stelt Marc Molendijk, universitair docent in de klinische psychologie aan de Universiteit Leiden, over dit advies: ‘’Als je naar het bewijs kijkt is dit absoluut niet waar. Er is geen betrouwbaar onderzoek dat aantoont dat dieet een effect heeft op mentale klachten.’’ Molendijk schreef met collega’s in 2018 een analyse over de literatuur betreffende voeding en depressie. Wat uit deze analyse bleek was dat een gezond dieet wel een significant effect heeft op bepaalde depressieve symptomen, maar niet op de diagnose van depressie.

SMILES
Toch is er wel degelijk onderzoek dat beweerde dat voeding een effect had op mentale klachten. Zo publiceerde het ‘SMILES trial’ een onderzoek waaruit zou blijken dat verbetering van je dieet kon dienen als een toegankelijkere behandeling voor depressie. Molendijk: ‘’Als je kijkt naar de manier waarop dat onderzoek is gedaan, dan zie je een aantal dubieuze dingen. Zo werd er bij de werving van participanten al een verwachting gecreëerd door de formulering van de oproep. Mensen die in de controlegroep zaten vielen uit, want zij wisten dat ze niet naar de diëtist gingen. De deelnemers wisten dan ook of ze een dieet volgden of niet. Je kan op die manier dus geen dubbel blind onderzoek opzetten. ’’

Er is wel een studie die succesvol was in de uitvoering van een dubbelblind onderzoek naar de effecten van voeding op preventie van depressie. Dit Nederlandse onderzoek, genaamd ‘MoodFood trial’, gaf participanten een placebopil of een pil met supplementen. Dit onderzoek vond geen significant effect van de supplementen op het voorkomen van depressie. ‘’Dit is één van de beste studies over dit onderwerp’’ beaamt Molendijk.

Stigma
De mythe over de effecten van voeding op depressie wordt echter nog in stand gehouden door onderzoekers en veel zelfhulpboeken. Dit kan per ongeluk gebeuren, maar onderzoekers kunnen ook opzettelijk resultaten verdraaien om gewenst resultaat te rapporteren. Molendijk vertelt: ‘’Onderzoek is populairder als er een significant resultaat wordt aangetroffen. Dan komt je onderzoek in grotere bladen en bouw je naamsbekendheid op als onderzoeker. Met zulke grote datasets zoals bij cross-sectionele studies kan je altijd wel een verband vinden in een dataset, zeker als je niet controleert voor alternatieve verklaringen.’’ Verontwaardigd voegt hij nog toe dat als dit in de farmaceutische sector zou gebeuren het een groot schandaal zou zijn. 

Molendijk merkt op dat een gezond dieet alsnog veel positieve kanten kent. ‘’Gezond eten is hoe dan ook een goede zaak, waardoor mensen deze beweringen niet als potentieel gevaarlijk zien. Maar het kan wel stigmatiserend werken. Je creëert het idee dat als een depressief persoon beter zou eten dat ze zich ook beter moeten voelen. Mensen met een depressie kunnen dan zelfs denken dat het hun eigen schuld is.’’