Gynaecoloog Liesbeth van Leeuwen is werkzaam in het Amsterdam UMC, waar zij zich voornamelijk richt op de Verloskunde, met als aandachtsgebied: infecties tijdens de zwangerschap. Om deze reden kwam zij ook in de werkgroep corona en zwangerschap terecht. Zij vertelt hoe haar vakgebied veranderde tijdens de coronapandemie en hoe zorgwekkend de geruchten zijn rondom het effect van het coronavaccin op de menstruatie en vruchtbaarheid.

Van Leeuwen vertelt hoe de coronacrisis niet alleen invloed had op de zwangere vrouwen zelf, maar ook op het hele zorgsysteem: wanneer een zwangere vrouw corona had tijdens haar bevalling, moesten de zorgverleners haar natuurlijk alsnog bijstaan. In afsluitende pakken moesten zij deze bevalling dan begeleiden, waarna moeder en kind vaak samen in isolatie gingen. “In de literatuur wordt in een laag percentage corona-infecties van een baby beschreven, maar we hebben hier enkele baby’s gehad die naar de Intensive Care moesten omdat zij erg ziek werden van het virus.’’

Los van de praktische maatregelen die het coronavirus met zich meebracht, kwamen er ook andere uitdagingen om de hoek kijken: niet alleen konden zwangere vrouwen corona krijgen, met gevaar voor het kind, maar er werden veel meldingen gedaan van een veranderde menstruatiecyclus na afloop van een vaccinatie.

Bezorgdheid terecht?
Maar is er reden om ons zorgen te maken? “Ik vind wel dat je vrouwen gewoon heel serieus moet nemen, en er zijn wel degelijk meldingen gemaakt van een verschuiving van enkele dagen in de cyclus of meer bloedverlies dan normaal. Deze bijwerkingen bleken na onderzoek echter van voorbijgaande aard.” Binnen twee cycli waren deze veranderingen eigenlijk niet meer te zien. De verklaring hiervoor ligt volgens Van Leeuwen eerder bij het immuunsysteem: “Na een vaccinatie gaat het immuunsysteem hard aan de slag, dit kan ervoor zorgen dat de menstruatie tijdelijk verandert, zoals dit soms ook te zien is in tijden van stress of ziekte.”

De discussie over de risico’s van coronavaccinatie begon volgens Van Leeuwen op Twitter: “Een false tweet van een zogenaamde Pfizer-medewerker luidde: ‘We are vaccinating them infertile’. Nieuws dat al gauw de New York Times bereikte. Uiteindelijk bleek deze persoon hier helemaal niet te werken.’’ De reden die gegeven werd voor deze vermeende onvruchtbaarheid berustte op de eiwitten in het vaccin die op placenta-eiwitten zouden lijken: het vaccin zou niet alleen eiwitten tegen het oppervlakte-eiwit van het coronavirus (zogeheten ‘spikes’) maken, maar ook tegen de placenta.

“Uiteindelijk bleek dat deze twee stofjes helemaal niet op elkaar lijken. Dit is ook gebleken uit onderzoek van vrouwen die IVF-therapie zijn ondergaan na vaccinatie: zij zijn alsnog succesvol bevrucht geraakt. Ook in de kliniek zijn soortgelijke problemen niet voorgekomen, sterker nog: de coronapandemie zorgde voor een heuse babyboom.’’

Hypothetisch versus realistisch
Van Leeuwen vindt het jammer dat een hypothetische angst voor negatieve gevolgen van het vaccin de daadwerkelijke angst voor de gevolgen van een infectie overstijgt: “We hebben nog nooit eerder gehad dat zwangere vrouwen in groten getalen in ademnood raakten, waarvan je niet zeker wist of zij nog wakker zouden worden als de intensivist ze in slaap bracht. Dat was een hele andere ballgame. Van alle zwangere vrouwen in Rotterdam die op de IC lagen, was er maar één vrouw die een vaccinatie had gehad. De rest van de vrouwen waren ongevaccineerd.’’ Van Leeuwen zag het dan ook als haar plicht om vrouwen hierover te informeren: “Ik ben arts, dus ik verleen zorg aan iedereen. Wel zie ik het als mijn zorgplicht om vrouwen op de risico’s te wijzen. Als ze geïnformeerd nog nee zegt, heb ik in elk geval aan mijn plicht voldaan.’’

De coronacrisis bracht in elk geval uitdagende gevallen op de afdeling van Van Leeuwen, en vooral gevallen die ze nog niet eerder had meegemaakt. Op de vraag of ze het dan jammer vindt dat dit nu voorbij is, antwoordt ze lachend: “Het is een beetje dubbel: carrière-technisch, dat zei ik laatst nog tegen mijn man. Als ik met pensioen ga, was dit misschien wel de leukste tijd. Maar het was ook aanpoten en ik vind het wel weer tijd voor andere dingen.’’