Extraversie lijkt in de huidige samenleving een belangrijk kenmerk van persoonlijkheid. Extraversie is wel degelijk een van de vijf grote persoonlijkheidsfactoren, maar hoeveel zegt het daadwerkelijk over iemands persoonlijkheid? En kun je wisselen van persoonlijkheid als je wil? “Een introvert kan wel leren om met extraverte situaties om te gaan.’’
”De term extraversie is bedacht door Zwitserse psychiater en psycholoog Carl Jung in 1917. In het kort is extraversie een persoonlijkheidsfactor die aangeeft dat men naar buiten is gericht, terwijl introversie aangeeft dat men naar binnen is gericht.”, zegt Boele de Raad, emeritus hoogleraar in de persoonlijkheidspsychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen die zich specialiseert in de wetenschappelijke woordenschat omtrent persoonlijkheid. ”Het komt erop neer dat extraversie wordt gekenmerkt door gemakkelijke communicatie met anderen, waarbij er temperamentvolle en energieke acties tegenover de buitenwereld plaatsvinden. Ook nemen deze mensen graag leiderschapsrollen op zich.”
Persoonlijkheid
Extraversie is een van de vijf grote persoonlijkheidsfactoren, ook wel dimensies genoemd, samen met vriendelijkheid, zorgvuldigheid, emotionele stabiliteit en intellectuele autonomie. De andere vier zouden in theorie net zoveel over de persoonlijkheid zeggen, maar extraversie lijkt populairder. In de media lijkt men minder vaak te spreken over iemands vriendelijkheid of zelfverzekerdheid. Maar wat zegt het niveau van extraversie dan wel over de persoonlijkheid?
De Raad legt uit dat een enkele persoonlijkheidsfactor niet op zichzelf staat. ‘’Extravert is geen omschrijving van de persoonlijkheid. Een betere omschrijving zou bijvoorbeeld primair-extravert en secundair-vriendelijk zijn. Deze combinatie zou leiden tot een persoonlijkheid omschreven als opgewekt.’’ Het merendeel van je persoonlijkheid bestaat volgens de Raad uit een combinatie van twee dominantere persoonlijkheidsfactoren, waarvan er een vooraanstaand (primair) is en de ander nog steeds belangrijk maar ondergeschikt is (secundair).
Circumplex
Als je alle eigenschappen bekijkt die vallen onder de combinatie van bijvoorbeeld de twee factoren extraversie en vriendelijkheid, dan blijken ze mooi in een circulair patroon te passen. ‘’Hierover publiceerde ik afgelopen maand samen met mijn collega’s een artikel. Hierin beschrijven we hoe je met een persoonlijkheidstest zo’n tweedimensionale cirkelvormige structuur (circumplex) kan vormen aan de hand van twee factoren.’’
Een voorbeeld van een circumplex met de dimensies extraversie (E- of E+) en vriendelijkheid (A- of A+)
De Raad en zijn collega’s maakten gebruik van een persoonlijkheidstest die je niet alleen zelf invult, maar waarbij drie nauwe contacten ook vragen over jou beantwoorden. Op die manier vormt de persoonlijkheidstest een completer beeld over een persoonlijkheid dan enkel de introversie dimensie. Hier kan je zelf de persoonlijkheidstest vinden.
Introversie in moderne maatschappij
Oftewel, extraversie omschrijft de persoonlijkheid dus niet op adequate manier en zijn er veel meer aspecten om een persoon te kenmerken. Linda Jansen (21), studente geneeskunde en zelfverklaarde introvert, omschrijft zichzelf dan ook met veel meer woorden: vrolijk, positief, energiek, gemotiveerd en levenslustig. ‘’Zelf denk ik niet dat er een vast beeld is van introverte mensen, maar wel dat extraverte mensen vaak de overhand hebben. Ze worden als sfeermakers gezien, dat geldt minder voor introverten.’’
In de huidige maatschappij wordt er aan het woord introvert een hoop negatieve woorden verbonden. Dit is niet altijd zo geweest, zo vertelt de Raad: ‘’Sinds de opkomst van televisie is er een veel positievere blik op extraversie gekomen. Daarvoor werd de extravert gezien als een oppervlakkige leuterkont en de introvert als een geleerd persoon.’’
Werkvloer
Tegenwoordig is extraversie echter wel gewenst op veel plekken, zoals de werkvloer. Zo zijn er stukken geschreven over het ‘overleven’ als introvert op de werkvloer. Aangezien extraverten naar buiten zijn gericht kunnen zij worden gezien als socialere, leukere collega’s die meer inbrengen aangezien ze ook niet bang zijn voor leiderschapsrollen.
Zo heeft Jansen het idee dat ze op werk meer moeite moet doen dan in andere omgevingen. ‘’Daar wordt toch wel verwacht dat je gezelliger bent en je best doet om een praatje te maken. Daarentegen is mijn studie geneeskunde wat serieuzer en wordt een serieuzere, stillere persoonlijkheid daar wel gewaardeerd. In het algemeen voel ik wel enigszins de druk om een extraverte persoonlijkheid te evenaren.’’
Maar extraverten hebben niet alleen maar voordelen, zo benoemt Boele de Raad ook voordelen van introversie. ‘’Introverten zijn bedaard en betrouwbaar, ze blinken uit in individualistisch werk.’’ Jansen denkt dat introverten meer rust ervaren en ziet ook nadelen in extraverten. ‘’Sommige extraverte mensen zijn irritant doordat ze praten voor ze denken, waardoor ze zinloze verhalen of informatie delen.’’ Hiervoor is in 2006 ook wetenschappelijk bewijs gevonden toen bleek dat introverten weliswaar langzamer maar wel vaker correct antwoorden.
Neurologische verschillen
Daarnaast is er een verschil in de werking van het brein tussen introverten en extraverten. Hans Eysenck, persoonlijkheidspsycholoog in de 20e eeuw, beweerde in de jaren 80 al dat introverten wellicht een andere genetische aanleg hebben. Volgens Eysenck ervaren introverten een verhoogde corticale opwinding waardoor zij minder prikkels van buitenaf nodig hebben. Extraverten zouden juist prikkelarm zijn en die prikkels van buitenaf nodig hebben en dus prettig vinden.
Later waren er dan ook verscheidene studies die een verschil vonden tussen introverten en extraverten in de werking van het brein, alhoewel hierover nog enige onduidelijkheid en onenigheid is. In 1999 bleek uit een studie dat bij introverten de frontale kwab actiever is dan bij extraverten. Bij introverte personen stroomde er in rustmodus meer bloed door de insula anterior, wat duidt op verhoogde activiteit. De insula anterior is gelinkt aan het herinneren of voorstellen van evenementen.
Dit ondersteunt Eysencks theorie dat introverten mensen in hun brein al meer prikkels verwerken in rustmodus. Bij extraverten is juist de insula posterior is actief. De insula posterior is gelinkt aan het verwerken van de invoer van actuele sensorische informatie. Extraverten zijn dus niet bezig met scenario’s in hun hoofd waardoor ze deze interne prikkels dus in mindere mate ervaren. Om dezelfde reden gaan ze op zoek naar meer prikkels van buitenaf. Jansen omschrijft een soortgelijk proces: ‘’Ik houd regelmatig eerst een ‘gesprek’ met mezelf voordat ik iets deel. Ik denk dat introverten überhaupt minder delen en minder snel hun emoties laten zien dan extraverten.’’
Persoonlijkheidsverandering
Stel je bent een introvert die eigenlijk aan de vooroordelen van introversie wil ontsnappen, kun je dan zomaar overstappen naar een extravertere persoonlijkheid? De Raad: ‘’Kort gezegd nee, de vijf grote persoonlijkheidsfactoren hebben een sterk genetisch aspect. Ongeveer veertig tot vijftig procent is genetisch bepaald. Maar men kan wel als het ware een tweede natuur aanleren. Een introvert kan wel leren om met extraverte situaties om te gaan.’’
Een echte persoonlijkheidsverandering is dus niet mogelijk, maar jezelf begeven in extraverte situaties wordt steeds makkelijker doordat het steeds normaler wordt en dus je tweede natuur. ”Maar het streven naar een compleet andere persoonlijkheid kan wel problemen met zich meebrengen aangezien het tegen de eerste natuur in gaat.”
Een studie uit 2020 toont inderdaad dat dit nog niet zo makkelijk gaat. Studenten die een poging deden om extraverter gedrag te vertonen namen juist af in extraversie scores. Jansen: ‘’Ik ben tevreden met mijn introverte persoonlijkheid. In sommige situaties is het wellicht wel makkelijker om extravert te zijn, maar het zegt niet zo veel over je persoonlijkheid. Het bepaalt eerder hoeveel je van je persoonlijkheid laat zien aan anderen.’’