Stonehenge: een werk van vele generaties

Stonehenge - Foto: Gareth Wiscomb (CC BY 2.0)
14 - 04 - 2021 ► 16:51



De immense stenen van Stonehenge hebben iets eeuwigs, alsof ze er altijd hebben gestaan en nooit meer zullen verdwijnen. Toch zijn het mensenhanden die Stonehenge in het Zuid-Engelse Salisbury hebben opgebouwd, grofweg vier- à vijfduizend jaar geleden. Recent onderzoek van de Engelse archeoloog Michael Parker Pearson maakte van het prehistorische monument plotseling weer wereldnieuws. Archeologieprofessor dr. David Fontijn van de Universiteit Leiden vertelt over Stonehenge en over de betekenis van Parker Pearsons recente onderzoek.

Wat is Stonehenge, in ogen van academici? 
“Stonehenge is een van de grootste en meest pompeuze voorbeelden van een zogenaamd henge-monument. Henge-monumenten worden gekenmerkt door een cirkel, een gracht en een wal. Stonehenge had een ceremoniële functie, maar diende ook als begraafplaats: archeologen hebben er zo’n 60 crematies ontdekt uit de bouwperiode zelf. Het pad dat is gevonden, en het feit dat we tussen de stenen door kunnen kijken, geeft de indruk dat ceremonies van buitenaf aanschouwd konden worden. Mensen kwamen mogelijk van ver om hierbij aanwezig te zijn en feesten te vieren, bijvoorbeeld om het nieuwe oogstjaar in te wijden.”

“Generaties aan mensen hebben de bouw van Stonehenge als collectief doel gezien.”

Wat maakt Parker Pearsons recente onderzoek bijzonder?
“Parker Pearson heeft een sterke hypothese dat sommige van de stenen van Stonehenge, de blue stones, niet enkel helemaal uit Wales komen, maar daar zelfs deel waren van een nog oudere stenencirkel, Waun Mawn. Daarvoor zijn ze ooit uitgehakt in de Preseli Mountains. Het transporteren van deze stenen moet een onvoorstelbare prestatie zijn geweest, vijfduizend jaar geleden. Men had nog geen karren op wielen, en de stenen moesten vele heuvels op en af.”

David Fontijn

David Fontijn

Verandert dit ons begrip van de periode?  
“Ja, ik denk het wel. In de jaren ’60 en ‘70 dachten historici dat zoiets als Stonehenge alleen gebouwd kon worden wanneer een grote heerser mensen tot werken aan kon zetten. Eigenlijk is in alle decennia later nooit bewijs gevonden voor het bestaan van mensen met zulke macht in dit gebied. Daarnaast is Stonehenge gebouwd gedurende een periode van honderden jaren, zoals je ook ziet bij middeleeuwse kathedralen. Wat het recente onderzoek laat zien is dat generaties aan mensen afkomstig van verschillende plekken de bouw van Stonehenge als een collectief doel hebben gezien. Anders hadden ze de stenen nooit zo ver kunnen verplaatsen, door de gebieden van zoveel verschillende volkeren. Men moet dus veel contact met elkaar gehad hebben en iets zoals Stonehenge kon hen verenigen.”

Foto Stonehenge: thegarethwiscombe (Flickr, CC BY 2.0)

Tomas Doolaar



Geen reacties mogelijk.

artikelen van Tomas Doolaar:
Stonehenge: een werk van vele generaties
Honderden vondsten in ruïnes van Sanxingdui
Twee Korea’s: een vanzelfsprekendheid met een vergeten achtergrond