Deze week wordt een deel van de coronamaatregelen versoepeld. Een argument daarvoor van het kabinet: het verwachte seizoenseffect van het lenteweer op de coronabesmettingen. Uit onderzoek van Martijn Hoogeveen, datawetenschapper bij Icecat en voormalig hoogleraar aan de Open Universiteit, blijkt dat corona net zo seizoensgebonden is als griep, toch bleven de seizoenseffecten tot nu toe grotendeels uit.

Het seizoenspatroon van het coronavirus, daarvan wisten we toch eigenlijk al sinds vorig jaar?

Dit is al ons derde onderzoek naar die relatie. Het eerdere onderzoek vorig jaar keek alleen naar de eerste cyclus van corona. Dit onderzoek kijkt over langere tijd naar de patronen van Covid-19 en vergelijkt die met die van de jaarlijks terugkerende griepvirussen.

Voor het bestaan van een verband was al langer een sterk vermoeden, onder andere omdat we in heel Europa dezelfde patronen zagen, maar dit onderzoek bewijst dat. De pieken en dalen van zowel griep als corona vallen min of meer gelijk. Het is statistisch getoetst en de correlatie is sterk en zeer significant.

Toch laten die seizoenseffecten nu behoorlijk op zich wachten…

Daarvoor is een heel simpele verklaring: we hadden de koudste april in decennia. Dat betekent niet dat de positieve effecten van het lenteweer niet meer komen. We rekenden op half april, maar door de kou komt het effect een stuk later dan verwacht.

Waardoor ontstaat dat seizoenseffect en is de oorzaak niet gewoon dat mensen vaker in de buitenlucht zijn?

Er is in dit onderzoek gekeken naar weersomstandigheden, hooikoorts en seizoensgebonden allergenen. Wanneer er meer zonnestraling is en wanneer er meer pollen en schimmelsporen in de lucht hangen, krijgt het Covid-19-virus het moeilijker. Divers medisch onderzoek laat zien dat allergenen een afweerreactie veroorzaken die ook tegen ernstige vormen van Covid-19 lijkt te beschermen. Onderzoek laat zien dat mensen die allergieën hebben niet zo snel in het ziekenhuis komen door corona. Ze zijn minder vatbaar en worden ook vaak minder ernstig ziek.

Ook de toename van natuurlijk Uv-licht zorgt voor het onderzochte seizoenseffect, een bekend fenomeen omdat dat het immuunsysteem activeert. Anderzijds lijkt een hogere luchtvochtigheid juist tot meer verspreiding van corona te leiden. Dit is het geval voor griep, maar voor corona is nader onderzoek nodig.

Is het seizoenseffect los te zien van de coronamaatregelen en lockdowns?

De beperkende maatregelen verschilden per land, in Zweden waren ze bijvoorbeeld minder zwaar dan in de Zuid-Europese landen, maar onafhankelijk van hoe zwaar de lockdowns in een land waren: we zagen overal hetzelfde patroon.

Zou je kunnen zeggen dat maatregelen vanaf het voorjaar niet of nauwelijks meer nodig zijn?

Dat zag je vorig jaar natuurlijk. Toen werden in juni de maatregelen afgebouwd, waarover Jaap van Dissel (voorzitter van het OMT, het Outbreak Management Team) later zei dat de versoepelingen best eerder gekund. In het najaar gebeurde het omgekeerde: hoeveel maatregelen we ook namen, die golf bleef maar komen. Een datum is er dus niet op te plakken, maar dat er met het betere weer versoepeld kan worden staat vast.