Het aantal tweelinggeboortes is de afgelopen decennia flink toegenomen: zowel absoluut als relatief ligt het aantal tweelingen nu op een hoogtepunt. Dat blijkt uit onderzoek van de Radboud Universiteit, de Universiteit van Oxford en het Franse instituut voor demografische studies (INED) gepubliceerd in Human Reproduction.
Vanaf de jaren tachtig steeg het aantal tweelingen van 9 per 1000 bevallingen naar 12 per 1000 nu, een stijging van een derde. Een op de 42 geboren kinderen is nu deel van een tweeling, dat komt neer op 1,6 miljoen tweelingen per jaar. De stijging zou onder andere komen door de toename van het aantal IVF-behandelingen, waarbij embryo’s in de baarmoeder worden teruggeplaatst.
Volgens Jesper Smeenk, gynaecoloog en hoofd IVF bij het Elisabeth-Tweesteden ziekenhuis, is de relatie tussen IVF en tweelinggeboortes vrij rechttoe rechtaan. ‘’In veel landen worden twee of zelfs drie embryo’s teruggeplaatst om de slagingskans te vergroten. Daarmee neemt ook de kans op een tweeling toe.’’ Ongeveer een op de vier IVF-behandelingen leidt tot een tweeling, bij twee geplaatste embryo’s.
Hogere sterftekans
Onderzoek naar tweelingen is belangrijk, omdat de kans op sterfte of complicaties bij bevallingen met tweelingen groter is, met name in ontwikkelingslanden. ‘’De sterftecijfers van tweelingen zijn in die landen nog steeds erg hoog’’, zegt Jeroen Smits, hoogleraar Economic and Human Development aan de Radboud Universiteit en een van de onderzoekers. Gynaecoloog Smeenk zegt dat we in Nederland complicaties, zoals zwangerschapsvergiftiging, vroeggeboorte en groeivertraging, een stuk beter kunnen opvangen. ‘’Maar ook hier geldt: alle risico’s nemen toe met een tweeling.’’
Toekomstige daling
Het aantal tweelingen heeft volgens de onderzoekers nu een piek bereikt, omdat vruchtbaarheidsbehandelingen zoals IVF steeds meer worden gericht op het krijgen van één kind. In Nederland lopen we daarin voorop volgens Smeenk en hij ziet dat er internationaal een verandering in het denken gaande is. ‘’Er is het toenemende besef dat je een tweeling niet alleen als leuk moet beschouwen, maar ook echt als een medische complicatie. Steeds meer landen stappen daarom af van het meerdere embryo’s tegelijk plaatsen.’’
Smeenk ziet nog een manier: ‘’De financiële prikkel eruit halen. In Duitsland ligt het aantal tweelingen soms wel tien keer hoger dan in Nederland. Daar vergoedt de verzekering alleen de eerste IVF-poging en niet de ingevroren embryo’s. In Nederland worden die ingevroren embryo’s wél vergoed en is de noodzaak er dus niet om meerdere embryo’s tegelijk te plaatsen.’’