Het speelt al jaren in de sportwereld: waar liggen de grenzen tussen mannen- en vrouwensport? Al enige tijd werkt de vrouwenatletiek bijvoorbeeld met een testosteronplafond. Testosteron wordt gezien als mannelijk hormoon, waardoor een hoge waarde daarvan de concurrentiestrijd oneerlijk zou maken. Zo kan atlete Caster Semanya niet meer deelnemen aan haar favoriete sprintnummers. Dit is in haar ogen zo oneerlijk, dat ze hier zeer onlangs mee naar het Europese Hof voor de Rechten van de Mens stapte. Filosofe Femke Kok deed hier afgelopen jaren aan de Open Universiteit onderzoek naar en pleit voor een open discussie.

Wat vindt u van het besluit om het testosteronplafond in te voeren?

”Ik sta daar niet direct achter. Wetenschappers zijn het er nog niet over eens of hogere testosteronwaarden bevorderend zijn voor sportprestaties. Zolang je dat niet zeker weet, is dat een willekeurig criterium om sporters te categoriseren. Daarnaast, als het wel prestatiebevorderend is, waarom zou dat in de topsport een probleem zijn? Er zijn veel meer variabelen die prestatiebevorderend werken en dat maakt je juist topsporter. Iemand kan ook een verhoogd zuurstofopnamegehalte hebben, wat prestatiebevorderend is op de lange afstand, maar daar word je niet door uitgesloten.”

Waarom is dat een probleem?

”De topsport wil hiermee eigenlijk mannen en vrouwen in twee hokjes stoppen, om duidelijkheid te creëren. Met het testosteronplafond geef je atleten een moeilijke keuze. Of je moet lichamelijk ingrijpen, wat een inbreuk is op de lichamelijke integriteit. Of je kan je beroep niet uitoefenen. Door de regels die aan de atleten worden opgelegd, wordt er nu een bepaalde groep sporters uitgesloten. Als je een open gesprek aangaat over hoe je sporters het beste kunt classificeren, dan hoef je ook geen mensen buiten te sluiten. Misschien is de oplossing wel om bepaalde testosteronklassen in te stellen, maar daar wordt niet over gesproken.”

Gaat de discussie dan niet veel verder dan alleen topsport?

”Die discussie gaat natuurlijk veel verder, maar de sport blijft achter. Iemand een ‘man’ of ‘vrouw’ noemen, is niet alleen een wetenschappelijke, maar ook een sociale of culturele beslissing. De manier waarop we categoriseren is een keuze van de mens. Vrouwen hebben bijvoorbeeld evengoed testosteron in het lichaam en de aanwezigheid van testosteron bepaalt niet of je ‘man’ of ‘vrouw’ bent. Toch wordt dit wel als maatstaf gebruikt om iemand in te delen in mannen- of vrouwensport.

In de topsport spelen ook allerlei praktische overwegingen een rol. De discussie of je mannen ‘man’ moet noemen en vrouwen ‘vrouw’, is een hele abstracte discussie, waar de sport niet zo in geïnteresseerd lijkt. Het probleem voor de sport is dat een groep vrouwelijke atleten ver boven de rest uitstijgt en dat willen ze aanpakken. De discussie over testosteronwaarden maskeert het echte probleem waarover in de rest van de samenleving wel wordt gesproken: of er niet meer soorten mens zijn dan ‘man’ en ‘vrouw’.”