WhatsNap en WhatsEcht?

Foto Pixabay
25 - 05 - 2020 ► 11:01



Om de verspreiding van nepnieuws tegen te gaan, kun je op WhatsApp berichten niet meer dan één keer doorsturen. Dat maakte WhatsApp op 7 april bekend. Zo’n besluit werd een jaar eerder al genomen in India. Valse berichten over mensen die kinderen zouden kidnappen werden daar over het platform verspreid en leidden tot geweld waarbij 24 doden vielen. Hierop besloot WhatsApp om het doorsturen van een bericht te beperken tot vijf mensen. Nu kan men wereldwijd een bericht nog maar één keer doorsturen.  Ook de huidige coronacrisis geeft maar weer aan hoe nepnieuws verspreid kan worden via sociale media. Wat kunnen deze platforms doen in de strijd tegen nepnieuws?

Het eerste moment waarbij de invloed van nepnieuws op sociale media duidelijk werd, was tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016. In het boek Zucked geeft Roger McNamee, een van de eerste investeerders van het bedrijf, aan hoe Facebook een platform gaf aan nepnieuws dat de verkiezingen van destijds beïnvloedde. Russische trollen drongen Facebookgroepen binnen om zo Amerikaanse stemmers te beïnvloeden. De heisa rondom Facebook werd zo groot dat CEO Mark Zuckerberg moest getuigen voor het Amerikaanse Congres. Er zijn ook signalen dat het Brexit-referendum beïnvloed was door nepnieuws en het is nu ook te zien bij misleidende informatie rondom het coronavirus.

It’s all about the money

De reden dat nepnieuws te vinden is op sociale media komt vooral doordat de platforms inkomsten genereren uit de advertenties. Mark Leiser, universitair docent Rechten en Digitale Technologieën aan de Universiteit Leiden: “Alles wat je doet op Facebook is erop ingesteld om inkomsten te genereren. Facebook stelt adverteerders in staat om heel gericht advertenties te plaatsen. Elke advertentie die jij ziet op Facebook staat daar voor een reden. Dit kunnen ze doen via het persoonlijkheidsprofiel dat Facebook van jou maakt.”

‘Dit profiel bouw je op door de tijd heen. Dit doen ze via likes, emoji’s en jouw interesses. Stel je voor dat de universiteit een post plaatst waarin ze de tijdelijke sluiting aankondigen vanwege het coronavirus en jij reageert hierop met een boze emoji. Hierdoor heb jij een feit verbonden met een emotie en weet Facebook wat voor soort reclames het moet richten op jou. Aan de andere kant zitten de adverteerders die willen dat er zoveel kliks binnenkomen voor hun advertenties. Dit drijft ze om de meest gekke verhalen te verzinnen om zoveel mogelijk mensen en inkomsten binnen te halen. Bij Facebook gaat het niet om de kwaliteit van de berichten, maar om de kwantiteit, hoe vaak het dus gedeeld wordt.’

Wat kan je doen tegen nepnieuws?

Platforms ondernemen nu ook stappen om het nepnieuws in te dammen. Het verminderen van het aantal keer doorsturen op WhatsApp is maar één stap hierin. Laatst is een campagne gestart in India waarbij WhatsApp gebruikers vraagt om zelf de informatie op het platform te controleren op nepnieuws. Simon Chauchard, universitair docent Politieke Wetenschappen op Universiteit Leiden, deed onderzoek in India naar manieren om het nepnieuws te verminderen op WhatsApp. Uit het onderzoek blijkt dat leeftijdgenoten een grotere invloed hebben of iemand een claim wel of niet gelooft dan een onderbouwde redenering van een factchecker. Het onderzoek doet de suggestie om een knop te maken waarbij gebruikers hun twijfels over een bepaalde claim kunnen uiten.

Op andere platforms werkt het anders, omdat deze meer open zijn dan WhatsApp. Op Facebook ligt de focus meer op interactie met vrienden en bij Twitter gaat dit vaak om vreemden. Hierdoor zoeken de platforms op een andere manier naar nepnieuws. Met een combinatie van kunstmatige intelligentie en algoritmes aan de ene kant en menselijke factcheckers aan de andere kant monitoren ze de berichtenstroom. Hierbij wordt de kunstmatige intelligentie ingezet als een filter voor de berichten en de menselijke factcheckers verifiëren achteraf of ze hun werk goed doen. Chauchard: ‘Ik denk dat de mix van kunstmatige intelligentie en factcheckers het beste is op dit moment. De rol van kunstmatige intelligentie wordt alleen maar groter naarmate deze beter wordt. Het is nu alleen niet duidelijk hoeveel factcheckers er werken bij Facebook. Hierdoor krijg ik het idee dat mensen heel verrast zullen zijn als ze erachter komen hoe laag dit getal is.’ Een Amerikaans onderzoek laat zien dat algoritmes goed gebruikt kunnen worden voor het bestrijden van nepnieuws. Hierbij wordt er gebruik gemaakt van een reputatiesysteem van online nieuwsbronnen. De uitkomst is dat 90 procent van de berichten correct wordt geclassificeerd, ook bronnen die het algoritme zelf had gevonden.

Het vraagstuk van nepnieuws  is niet simpel, zegt Leiser: ‘Ik heb het idee dat er niet genoeg gedaan wordt, maar ik weet niet wat er nog meer gedaan zou kunnen worden. Of mensen het nu willen of niet, je hebt het recht om te liegen. De wet houdt je niet tegen voor het maken van een leugen. In dit verhaal zijn de platforms de tussenpersoon, omdat zij het uitzenden. In Duitsland is er nu wel een wet die iets kan doen tegen nepnieuws. Deze wet geeft de overheid de mogelijkheid om tegen een social media platform te zeggen dat bepaalde content verwijderd moet worden van het platform.’

Wat kan er nog beter?

Het weghalen van nepnieuws wordt steeds beter, maar hierbij komen ook problemen kijken. De moderators, die kijken of de berichten voldoen aan de richtlijnen van het platform, krijgen te maken met psychische problemen door de content die ze zien. Kortgeleden heeft Facebook 52 miljoen euro toegezegd aan moderators om ze te helpen bij problemen zoals posttraumatische stress.

Een ander issue is waar je als platform de grenzen wilt trekken. Het is niet altijd de vraag wat er gezegd wordt, maar ook door wie. Een recent voorbeeld is Donald Trump, die het injecteren van bleekmiddel als optie noemde om het coronavirus tegen te houden. ‘Als jij of ik zoiets zouden zeggen wordt de post meteen verwijderd maar dat slaat niet op Trump. Omdat hij een politiek figuur is mag hij dit soort dingen zeggen. Het is niet makkelijk om dit soort dingen te beslissen. Daarom gebruiken de platforms naast advocaten ook filosofen om tot dit soort beslissingen te komen ,’ zegt Chauchard.  Twitter kan er bijvoorbeeld voor kiezen om een tweet van een politieke leider online te houden, zelfs als deze tweet de regels van het platform breekt. De tweet moet dan een duidelijke waarde van publieke belang hebben. Toch zijn politieke leiders niet volledig onschendbaar. Posts van de Braziliaanse president Jair Bolsonaro waarin hij claimde dat het malaria medicijn hydroxychloroquine werkte tegen het coronavirus werden van Twitter en Facebook verwijderd. De reden hiervoor was dat de claim schadelijke gevolgen kan hebben, omdat niet duidelijk is of het middel echt werkt tegen het virus.

Kunstmatige intelligentie kan zijn werk ook te goed doen, hoewel het steeds beter wordt. Een paar jaar geleden kwam Facebook in het nieuws omdat een bekende Vietnamoorlogfoto van het platform werd afgehaald, die van het ‘napalmmeisje’ Kim Phuc. De reden hiervoor was dat de foto inbreuk maakte op de naaktheidrichtlijnen van het platform. Hierna heeft Facebook dit aangepast en is de foto nu te zien op het platform.

Michael Jordan

Is het dan nu mogelijk einde verhaal voor nepnieuws? De platforms zijn pas sinds de laatste jaren bezig met het ontwikkelen van de technologieën om nepnieuws te verspreiden en die technieken worden alsmaar beter. ‘Het probleem is niet erger geworden, maar het verandert constant. Ik hoor nu verhalen waarbij mensen e-mails binnenkrijgen over 5G en het coronavirus. Het is daarom noodzakelijk dat de platforms zich flexibel opstellen tegenover nepnieuws,’ vindt Leiser.

Leiser denkt dat de strijd tegen nepnieuws nog wel blijft: ‘Er is een uitspraak die ESPN gebruikte voor Michael Jordan: ‘You can’t stop him, you can’t beat him, the only thing you can do is hope to contain him. Dit is een uitspraak die ook heel goed past bij nepnieuws. Zolang wij mensenrechten respecteren en digitale technologieën hebben en gebruiken zullen we ook met nepnieuws te maken hebben. Je ontkomt er niet aan.’

JelleWiegman



Geen reacties mogelijk.

artikelen van JelleWiegman:
Hoe komen politieke partijen aan hun geld?
WhatsNap en WhatsEcht?
Meerdere sporten doen vermindert blessures