Neuropsycholooog Judith Schomaker (Universiteit Leiden), doet onderzoek naar de invloed van ‘nieuwigheid’ op het leervermogen van mensen. Via Facetime vertelt ze erover.

Nieuwigheid… Waar moet ik aan denken?

Dat is gelijk een lastige vraag om mee te beginnen, omdat onderzoekers het daar zelf ook nog niet over eens zijn. Tot nu toe is dit soort onderzoek voornamelijk bij dieren gedaan. Hierbij worden knaagdieren die hun hele leven in een saaie kooi zitten in een nieuwe omgeving geplaatst, waarna er positieve gevolgen worden gevonden voor het leervermogen. Dit is een onderzoeksmethode die moeilijk te reproduceren is bij mensen, omdat mensen hun hele leven al schakelen tussen allerlei verschillende soorten omgevingen, in tegenstellingen tot proefdieren. Of die nieuwigheid al invloed heeft wanneer iemand in een kamer plaatsneemt waar diegene nooit eerder is geweest, of dat de omgeving veel sterker moet verschillen door bijvoorbeeld in het bos of in de bergen te gaan zitten, daar zijn we nog niet helemaal over uit.

Hoe kwam u erbij dit onderzoek bij mensen te gaan doen?

Als wetenschapper zoek je altijd naar iets nieuws. Ik promoveerde op ‘nieuwigheid’ en keek daarbij naar de invloeden van nieuwigheid op cognitie. Hierbij las ik over al die verschillende onderzoeken met dieren, die qua aanpak enorm verschilden van de onderzoeken met mensen. Dieren werden echt in een geheel nieuwe omgeving geplaatst, terwijl mensen vaak alleen maar foto’s van nieuwe omgevingen te zien kregen. Toen dacht ik: dat moet anders kunnen.

En het kon anders?

In diezelfde periode kwam er een redelijk betaalbare VR-bril op de markt, waar ik toen mee aan de slag gegaan ben. Het lastige van dit onderzoek bij mensen is dat ze eerst moeten wennen aan een omgeving, om vervolgens naar een andere omgeving gebracht te worden. Maar op die nieuwe omgeving heb je geen invloed en de kans is groot dat deze bij veel mensen toch al bekend is. Virtual Reality neemt veel van deze problemen weg, omdat je zeker weet dat mensen deze omgeving nooit eerder hebben gezien.

En wat was de uitkomst?

Ik was heel verrast dat de uitkomst best wel overeenkwam met die van de onderzoeken bij dieren. Een nieuwe omgeving heeft dus echt veel effect op je informatie-opname. Op het moment dat je in een nieuwe omgeving bent, wordt je brein voorbereid om meer te leren. Dit is ons instinct, omdat we vroeger in een nieuwe omgeving direct herkenningspunten en gevaar moesten kunnen herkennen en onthouden. Daardoor wordt de drempel om te leren verlaagd en leer je makkelijker. Dit gebeurt zelfs wanneer je ná het lezen van nieuwe informatie naar een andere omgeving verplaatst.

Maar een nieuwe omgeving opzoeken is in deze coronatijd wel wat lastig. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we onze hersenen toch prikkelen?

Sowieso moet je natuurlijk je hersenen actief proberen te houden. Denk daarvoor aan bijvoorbeeld puzzelen of sporten. Maar zelf ben ik van mening dat ook gamen hier ontzettend bij kan helpen, zeker wanneer je gebruik maakt van Virtual Reality. Op die manier ben je echt in een hele nieuwe omgeving bezig met navigeren en ontdekken. Dit is dus ook een vorm van nieuwigheid, die het leren en de hersenactiviteit zeker kan verbeteren.