‘Als banen onzin zijn, waarom zijn ze er dan?’

Max van Lent
13 - 05 - 2018 ► 13:45



Maar liefst 8 procent van de werkende mensen vindt hun baan nutteloos. Daarbovenop twijfelt  nog eens 17 procent over het nut van hun baan. Dit blijkt uit een onderzoek van de econoom Max van Lent, onderzoeker en docent aan de Universiteit van Leiden. Hij onderzocht samen met Robert Dur (Erasmus Universiteit) in hoeverre werknemers uit 47 verschillende landen hun baan nutteloos vinden voor de maatschappij. Van Lent vertelt wat je er tegen kan doen. 

Waarom bent u onderzoek gaan doen naar wat mensen vinden van hun werk?

Antropologen zeggen dat een groot deel van het werk dat gedaan wordt als nutteloos wordt ervaren. Dat geeft ons economen wel erg te denken. Als banen onzin zijn, waarom zijn ze er dan? Het kost geld, tijd en materialen. Er zijn veel middelen die verpest worden wanneer werk nutteloos is. Waarom zou een bedrijf mensen in dienst nemen als ze niks toevoegen? Dat is een vreemde bevinding die vooral wordt gerapporteerd op basis van anekdotes. Het kan ook zo zijn dat het maar een heel select groepje mensen is dat dat vindt. Wij wilden dat graag op grotere schaal bekijken,

Wat is het nut van het onderzoek?

Mogelijk kunnen wij oplossingen bieden bij het probleem. Wanneer een werknemer denkt dat zijn werk geen nut heeft, terwijl dat wel zo is, dan kan de werkgever nudging of framing gebruiken om de werknemer in te laten zien dat het werk dat hij doet wel nuttig is. Je kan bijvoorbeeld denken aan een restaurant waarbij ze een kok in een open keuken laten koken, zodat hij kan zien dat de gasten eten.  De werknemers zelf kunnen hun mindset aanpassen. Hij kan zelf nut creëren in zijn werk door na te denken wat het is dat hij kan bijdragen of nadenken wat hij kan doen om anderen te helpen. Dat zijn de twee voornaamste oplossingen.

Tot slot kan je nutteloze banen zwaarder belasten. Zoals de tabaksindustrie of casino’s, die wellicht mensen meer schade toebrengen dan ze positief beïnvloeden. Daarbij zou de overheid kunnen inspringen. Het nadeel is dan wel dat je een manier moet vinden om aan te tonen dat die banen ook echt nutteloos zijn en niet dat het alleen zo lijkt. Dan kunnen ze belastingen gebruiken.

Misschien vinden de mensen in de tabaksindustrie hun baan wel nuttig.

Dat is iets dat heel lastig is. Dat is ook een reden dat wij ons beperkt hebben tot: wat vinden mensen zelf? Op basis van eerder onderzoek blijkt dat mensen die hun werk niet nuttig vinden minder gemotiveerd zijn, minder gelukkig, en minder productief. Dat mensen minder productief zijn, is natuurlijk een probleem.

Is het onderzoek verdeeld in leeftijdsgroepen?

Ja, in de surveydata bekeken we ook hoe oud mensen zijn. En we zien dat jongere mensen vaker vinden dat ze een onzinbaan hebben dan mensen die ouder zijn. Een mogelijke verklaring is dat mensen aan het begin nog op zoek zijn naar een juiste baan. Dat noem je job shopping.  Het idee is dat je net je eerste baantje zoekt en nog niet weet wat een nuttige baan voor je is. Zo krijg je in de eerste jaren van je carrière het idee dat je werk niet nuttig is.

Op nummer 10 staan economen die hun baan als meest nutteloos ervaren.

Ik was erg verbaasd. Ik heb het idee dat economen druk bezig zijn met nuttige zaken. Uiteraard zouden we ook willen weten wat de economen doen die aangeven dat ze hun werk nutteloos vinden. Daar zouden we graag nog dieper op induiken om te zien welke economen dat zijn en wat hun werkzaamheden zijn.

Gaat u nog vervolgonderzoek doen?

Dat weten we nog niet. Het is zeker een veld waar nog veel in moet en kan gebeuren. Maar wij hebben vooral correlaties in beeld gebracht en gezegd: dit zijn mogelijke oplossingen. Vervolgstudies zouden op een van deze onderwerpen in kunnen haken en ik hoop dat ik daar nog aan kan bijdragen.

Stefan Koster



Geen reacties mogelijk.

artikelen van Stefan Koster:
Nuchtere Nederlanders niet bang voor terrorisme
‘Als banen onzin zijn, waarom zijn ze er dan?’
Plakkaat van Verlatinghe: ‘geforceerde geboorte’ van Nederland