Macro-econoom Jasper Lukkezen is hoofdredacteur van Economisch Statistische Berichten (ESB). Virtuele valuta krijgen steeds vaker serieuze aandacht in dit academische blad. ‘Je koopt het in de hoop dat er morgen een grotere idioot is die het voor meer geld koopt.’

Heeft u zelf cryptovaluta?
‘Nee.’

Waarom niet?
‘Ik ben een hele slechte belegger, denk ik. Ik ben iemand die iedere dag naar de koers kijkt en erover nadenkt. Daar heb ik helemaal geen zin in. Ik praat liever veilig vanaf de zijlijn.’

U heeft ook geen aandelen?
‘Ik werk voor de FD Mediagroep, en die hebben vrij strenge regels over het houden van aandelen en cryptovaluta. FD Mediagroep wil voorkomen dat journalisten partijdigheid kan worden verweten omdat ze een bepaalde belegging houden.’

Is de bitcoin eigenlijk wel een belegging?
‘Ja. Het wordt gezien als een speculatieve belegging en ik denk dat dat de juiste inschatting is. De bitcoin is nu ongeschikt om mee te betalen of te sparen. Je koopt het in de hoop dat er morgen een grotere idioot is die het voor meer geld koopt. De zogenaamde “grotere-idiotentheorie”.’

Je hoort vaak verhalen over witwaspraktijken met de bitcoin, maar tegelijkertijd kan iedereen de transacties via het internet zien. Is dat niet tegenstrijdig?
‘Nee, het is een schijntegenstelling. Je kan alle bitcointransacties online traceren. Maar het enige wat je dan ziet, is een nummer van een portemonnee. Wie daar vervolgens achter zit, weet je niet.’

Is jezelf online kenbaar maken de volgende stap?
‘Volledige traceerbaarheid is de stap om toezichthouders en centrale banken toch akkoord te laten gaan. Dan moet je de digitale portemonnees aan personen koppelen, en een centrale tegenpartij creëren die al te veel speculatie tegengaat.’

Maar vernietig je daarmee niet de kern van het Bitcoin-concept: wég van de centrale macht, wég van ‘Big Brother is watching you’?
‘Ik denk als econoom dat je geen valuta kan hebben zonder centrale bank. Als je op de eerste van de maand je salaris krijgt, wil je weten dat het de volgende dertig dagen ongeveer hetzelfde waard is.’

Dus een bruikbare munt zonder centrale partij is irreëel?
‘Het punt is dat we door allemaal individueel de juiste beslissing te nemen, het systeem naar de klote kunnen helpen. Neem het voorbeeld van een wankel vlot met twee mensen erop. Als het vlot naar de ene kant overhelt en allebei de mensen lopen naar de andere kant, dan slaat het vlot om. Decentralisatie is een groot goed, maar coördinatie is minstens zo belangrijk.’

Kan de markt zichzelf niet reguleren?
‘Het zou best kunnen dat je een slim algoritme verzint dat coördineert. Op die manier kan het decentrale aspect grotendeels behouden blijven.’

Hoe decentraal is zo’n algoritme?
‘Het bitcoinalgoritme is overal hetzelfde. Er zijn maar een paar mensen die dat kunnen wijzigen. Op het moment dat iedereen ermee gaat betalen, wil je dat er een soort democratisch proces komt waarmee je het algoritme al dan niet kan wijzigen. “The computer says no” is gewoon een heel slecht antwoord.’

Zou u kunnen voorspellen waar cryptovaluta over een paar jaar staan?
‘Ik denk dat er voor cryptovaluta in de huidige vorm geen toekomst is. Als er een versie cryptovaluta komt die het aanbod kan stabiliseren, dan kan er zomaar een alternatief voor reëel geld ontstaan. Dat gaat de komende tijd niet gebeuren, maar misschien na de volgende crisis.
De blockchain is waarschijnlijk veel interessanter dan cryptovaluta omdat het een decentrale manier van dataopslag is. Ik denk dat we daar nog een hele hoop slimme toepassingen van gaan zien.’