Nu Sybrand Buma wil dat we allemaal trots elke ochtend het Wilhelmus zingen, rijst de vraag weer: wie heeft het volkslied geschreven? Marnix van Sint-Aldegonde was altijd het algemene antwoord, maar nieuw onderzoek wijst een andere potentiële auteur aan: Petrus Datheen.

Deze verrassende conclusie komt van Mike Kestemont, onderzoeker van de Universiteit Antwerpen, en zijn collega’s Els Stronks, Martine de Bruin en Tim de Winkel. Zij lieten het Wilhelmus een uitgebreide computeranalyse ondergaan.

Meneer Kestemont, allereerst, waarom dit onderzoek?

“Na het overlijden van Louis Grijp, een heel erg gewaardeerd collega, wilden we een zogeheten Grijplezing organiseren, een interessante lezing in zijn naam. Grijp is jaren bezig geweest met het Wilhelmus. En toen is mij gevraagd of ik voor deze lezing onderzoek wilde doen naar de auteur hiervan. Veel historici denken dat Marnix van Sint-Aldegonde de auteur is, maar het is algemeen bekend dat we, zelfs na vele onderzoeken, dit niet met zekerheid kunnen zeggen. Dat vraagstuk vind ik interessant.”

U heeft nu aan de hand van een stylometrieonderzoek een nieuwe kandidaat. Wat houdt zo’n stylometrieonderzoek eigenlijk in?

“Stylometrie is eigenlijk een kwantitatief onderzoek waarbij de computer schrijfstijlen gaat vergelijken. Hij kijkt naar woorden waar je als lezer geen aandacht aan besteedt, zoals functiewoorden en kleine grammaticale aanduidingen in de tekst. Dit zijn goede stijlindicatoren en die zijn heel moeilijk te vervalsen. Zo kun je heel gericht zoeken naar een overeenkomst in schrijfstijl.”

Wat heeft u met uw stylometrieonderzoek boven tafel kunnen krijgen wat uw voorgangers niet konden vinden?

“Wij kwamen erachter dat de schrijver Petrus Datheen de mogelijke auteur van het Wilhelmus is. Zijn schrijfstijl heeft heel veel overeenkomsten en ook historisch gezien zou het kunnen. Zo was Datheen in Duitsland in de tijd dat het lied geschreven is en er zijn meer indicatoren die het goed mogelijk maken dat hij de mogelijke auteur is. Ik zeg erbij: de mogelijke, want wij stellen dit als hypothese. Ik zou het ook fantastisch vinden als anderen dit over een aantal jaar weer kunnen weerleggen. Het blijft een spannend mysterie.”

Had u deze uitkomst verwacht?

“Nee, helemaal niet zelfs. Wij hebben Datheen ook oorspronkelijk meegenomen in de tweede verificatiegroep en niet in de eerste analyse. De eerste groep bestond uit schrijvers die voorheen veel genoemd zijn en de tweede groep bestond uit de zogeheten “oplichters”: schrijvers van wie wij dachten dat het zou kunnen of die weleens gedaan hebben alsof ze het schreven. Tot onze verbazing bleek hij de meest geloofwaardige te zijn.”