Weg met die zwembandjes, mannen!

Barbie&Ken (foto freddycat1, Flickr, CC BY SA 2.0)
24 - 06 - 2016 ► 06:27



Opgepompte borsten, strakgetrokken voorhoofden en rechtgezette neuzen. Vrouwen die aan hun lichaam hebben laten sleutelen zijn niet langer een opvallende verschijning. Over mannen met volgespoten lippen en gladgestreken kraaienpootjes hoor je echter zelden iets. Maar dat ook die er zijn, is een feit. En ja, ook in Nederland.

Om hoeveel mannen het precies gaat, valt moeilijk te achterhalen. Tamar Nijsten, dermatoloog en initiatiefnemer van een opleiding voor cosmetische dermatologie aan het Erasmus MC, vertelt dat mannen voor cosmetische chirurgie meestal aankloppen bij privéklinieken. Deze klinieken registreren hun patiënten niet of nauwelijks. Alleen het aantal medische cosmetische ingrepen dat artsen in ziekenhuizen uitvoeren, staat volgens hem bij zorgverzekeraars geregistreerd. Maar ook over deze cijfers blijken overkoepelende organisaties als de NZa (Nederlandse Zorgautoriteit) en ZKN (Zelfstandige Klinieken Nederland) niet te beschikken.

Toch hebben zowel Nijsten als Robert Boonen, cosmetisch arts bij Polikliniek de Blaak, het idee dat het aantal mannen dat cosmetische ingrepen ondergaat de afgelopen jaren is gestegen. Boonen verklaart deze groei uit het feit dat mannen steeds zelfbewuster worden: ‘Ze letten meer op hun uiterlijk, krijgen meer interesse in mode en zijn ook steeds meer bereid geld uit te geven aan cosmetische chirurgie.’ Hij krijgt vooral mannen op bezoek die af willen van het overtollige vet op hun heupen, de zogenaamde ‘zwembandjes’. Maar ook voor de behandeling van gynaecomastie, borstvorming bij mannen, kunnen mannen bij hem terecht.

Illegale anabolen
Dat het mannelijk geslacht tegenwoordig meer aandacht aan zijn uiterlijk besteedt, viel ook presentator Filemon Wesselink op. In het programma Filemon staat strak duikt hij daarom in de wereld van bodybuilders en fitnesscentra. Hij ontdekt dat illegale anabolen als zoete broodjes over de toonbank gaan en besluit ze daarom ook zelf uit te testen. Zijn doel: op de cover van de Men’s Health. Zal het hem lukken om net zo’n ‘killerbody’ te krijgen als zijn collega’s Arie Boomsma en Waldemar Torenstra?

Spierballen kweken in de sportschool is echter één ding, jezelf laten verfraaien een tweede. Toch merkt Kathy Davis in haar artikel ‘A Dubious Equality’: Men, Women and Cosmetic Surgery (2002) op dat ook cosmetische chirurgie een trend onder Nederlandse mannen aan het worden is. Het artikel is gedateerd, maar het is het enige wetenschappelijke artikel dat de relatie tussen mannen en cosmetische chirurgie in Nederland beschrijft. Omdat ook zij door gebrek aan registratie het aantal mannen dat in Nederland cosmetische ingrepen ondergaat niet kan achterhalen, neemt ze de Verenigde Staten als voorbeeld.

Uit onderzoek van de American Society for Aesthetic Plastic Surgery (ASAPS) blijkt dat daar het aantal cosmetische ingrepen bij mannen sinds 1997 met meer dan 325 procent is gestegen. In 2015 ondergingen mannen in de Verenigde Staten meer dan 1,2 miljoen cosmetische ingrepen en vormden daarmee 9,5 procent van het totaal aantal uitgevoerde cosmetische ingrepen in dat jaar. Voornamelijk liposuctie, neus- en ooglidcorrecties en facelifts vallen goed in de smaak bij de Amerikaanse mannelijke bevolking.

Volgens Nijsten is in Nederland de haartransplantatie ‘by far de meest voorkomende behandeling bij mannen’. Daarnaast helpen cosmetisch artsen door middel van liposuctie mannen van hun onderkin af en maken ze hun ingezakte kaaklijnen weer jeugdig recht. Omdat mannen op zoek zijn naar subtiele veranderingen, is volgens Nijsten de ooglidcorrectie ook in Nederland erg in trek: ‘Het is een simpele, elegante manier, maar met veel effect.’

Nadruk op contouren
Dat cosmetische chirurgie bij mannen meer gericht is op het wegwerken van oneffenheden dan om er daadwerkelijk ‘aantrekkelijker’ uit te zien, viel ook Davis op. Mannen richten zich veel vaker op functionele chirurgie in plaats van puur esthetische. En waar de nadruk bij vrouwen op rimpels ligt, ligt deze bij mannen op contouren, aldus Nijsten.

Het mannenlichaam is dan ook niet bedoeld voor decoratie, zegt Marci Cottingham, sociologe aan de Universiteit van Amsterdam: ‘Het is een instrument om dingen mee te bereiken. Niet iets dat gezien moet worden.’ Dit idee komt volgens haar uit de periode waarin mannen nog zwaar, fysiek werk moesten leveren. Het uiterlijk van de man deed er niet toe, de kracht van zijn lichaam daarentegen wel.

Scheve neus
Maar tijden veranderen. Zo onderging Thomas (23) een jaar geleden zelf een cosmetische ingreep. Als klein kind had hij een bal op zijn gezicht gehad, waardoor zijn neus scheef was komen te staan. De bal had waarschijnlijk zijn neus gebroken, maar niemand had deze breuk ooit rechtgezet. Het resultaat was dat hij nu met een scheve neus door het leven moest, en dat maakte Thomas onzeker. Wanneer iemand een foto van hem maakte, zorgde hij er in ieder geval voor dat hij er niet vanaf de zijkant opstond. Anderen hadden er slechts ‘sporadisch’ lullig over gedaan, maar voor hem was het altijd wel ‘een ding’ geweest.

Het was dan ook een geluk bij een ongeluk dat Thomas last kreeg van zijn ademhaling. Hij had altijd al wel last gehad van hooikoorts en neusverstoppingen, maar besloot nu toch maar eens een KNO-arts te bezoeken. Wat bleek? Zijn neusschot stond scheef. Door middel van een simpele, medische ingreep zou dit zo verholpen zijn. Maar Thomas wilde meer. Hij had namelijk gelezen dat er artsen waren die zijn neusschot recht konden zetten en tegelijkertijd zijn neus aan de buitenkant konden verfraaien. Kon deze KNO-arts hem daar niet bij helpen?

Helaas, de arts deed geen cosmetische ingrepen. Maar hij kon Thomas wel doorverwijzen naar een vrouwelijke collega. Deze KNO-arts voerde in één operatie zowel de medische als cosmetische ingreep uit. Ook zorgde zij ervoor dat Thomas zijn verfraaiing niet zelf hoefde te betalen, maar dat de zorgverzekering de gehele operatie zou vergoeden. Of hij zich ervoor schaamt dat hij een cosmetische ingreep heeft ondergaan? Helemaal niet. ‘Je ziet toch ook steeds meer commercials voor mannelijke cosmetiek?’

Toch past cosmetische chirurgie niet in het plaatje van de ideale man. Althans, niet in het plaatje van de ideale westerse man. Volgens Davis is deze namelijk niet onzeker over zijn uiterlijk en laat hij er al helemaal niet aan sleutelen. De ideale westerse man is intelligent, succesvol en carrièregericht. Niet het uiterlijk bepaalt de mate van zijn mannelijkheid, maar juist zijn ratio.

De wereld van de cosmetische chirurgie is dan ook een wereld voor vrouwen. Vrouwen zijn voor hun vrouwelijkheid en succes namelijk wel afhankelijk van hun uiterlijk. Dat viel presentatrice Sophie Hillebrand op. In het programma Sophie In De Kreukels gaat zij daarom op zoek naar de redenen van vrouwelijke BN’ers om aan hun lichamen te laten sleutelen. Want waar komt de druk vandaan om erg eeuwig jong uit te blijven zien?

Taboe
Om het taboe op cosmetische chirurgie bij mannen op te heffen, moet echter eerst het bestaande beeld veranderen, meent Nijsten: ‘Je bent als man niet per se een mietje, als je een cosmetische ingreep ondergaat.’ Wie weet kan Hillebrand met haar nieuwe programma alvast een duwtje in deze richting geven. Er komt namelijk een vervolg van Sophie In De Kreukels, waarin Hillebrand plastische chirurgie en botoxgebruik bij mannelijke BN’ers onderzoekt. Dit keer staan dus niet de vrouwen, maar de mannen centraal.

Toch is Davis van mening dat, ondanks de stijging van het aantal ingrepen bij mannen, cosmetische chirurgie voornamelijk een praktijk voor vrouwen zal blijven. En ook volgens Nijsten gaat het nog lang duren, voordat de mannen de vrouwen inhalen. ‘Het is niet meer raar om commercials te zien met mannen die een crème smeren, maar cosmetische ingrepen… Dat is toch een ander verhaal.’ Thomas is in ieder geval erg tevreden met het resultaat: ‘Het feit dat ik er niet meer over nadenk, zegt al heel veel.’

Foto Barbie & Ken: freddycat1, Flickr (CC BY SA 2.0)

Josi van der Weel



Geen reacties mogelijk.

artikelen van Josi van der Weel:
Weg met die zwembandjes, mannen!
‘Wetenschapsbeleid is geen wetenschap’
Narcist niet per se happy met zichzelf