Mensen die zich vervelen doen zichzelf eerder vrijwillig pijn dan mensen die verdrietig zijn. Dat concluderen Dr. Chantal Nederkoorn van de Universiteit Maastricht en enkele collega-wetenschappers in Psychiatry Research.

Tijdens het onderzoek werd een groep van 69 studenten in drie willekeurige groepen ingedeeld. De ‘neutrale’ groep keek een uur naar een documentaire. De ‘verveelde’ groep kreeg gedurende deze zestig minuten 43 keer hetzelfde fragment uit de documentaire getoond. De laatste groep, de ‘verdrietige’, keek een uur lang een sombere film. De studenten konden zichzelf tijdens het kijken vrijwillig via een apparaat elektrische stroomschokken toedienen aan de onderarm.

De verveelde groep diende zichzelf de meeste schokken toe. Zij deden dit om de eentonigheid te doorbreken, niet om hun negatieve stemming te verminderen. Dr. Marieke Jepma van de Universiteit Leiden vindt dit een interessante conclusie. “Dit onderzoek is belangrijk als follow-up op het artikel van Wilson et al (2014), die concludeerden dat niets doen en ‘alleen zijn met je gedachten’ zo’n negatieve ervaring is, dat mensen zichzelf daarom schokken toedienen. Dit nieuwe onderzoek laat dus zien dat dit niet het geval is.”

Zelf-verwonding

Hoe kunnen deze resultaten mensen helpen die zichzelf verwonden? “We weten nog niet of verveling ook een belangrijke rol speelt bij mensen die zichzelf in het dagelijkse leven verwonden”, legt onderzoekster Nederkoorn uit. “We hebben een gezonde groep mensen getest. Naast de mogelijkheid zichzelf pijn te doen, gaven we hen geen andere opties tot afleiding. Dit is er in het dagelijks leven natuurlijk wel. Uit andere onderzoeken blijken wel aanwijzingen dat verveling een rol speelt bij zelf-verwondend gedrag, maar hoe groot die rol is, is niet echt duidelijk.”

Voordat er gericht mensen geholpen kunnen worden, zal dus meer onderzoek nodig zijn. Nederkoorn: “Mocht inderdaad blijken dat verveling een belangrijke rol speelt, dan heeft dit een aantal consequenties. Ten eerste zou de behandeling meer gericht kunnen worden op omgaan met verveling: de situatie en context van het zelf-verwondend gedrag zouden meer aandacht moeten krijgen. Ten tweede denk ik dat er in instellingen soms weinig te doen is, waardoor mensen zich flink vervelen en zelf-verwondend gedrag dus uitgelokt wordt. Door meer aandacht, tijd en alternatieve activiteiten aan te bieden, zou dit teruggedrongen kunnen worden.”