Innovaties in het monitoringssysteem Argo maken het mogelijk dieper de oceaan in te duiken en nu ook de zeeën rond Antarctica te onderzoeken, die door grote bewegende ijsmassa’s eerst te gevaarlijk waren. Hierdoor kan (onder andere) eindelijk in kaart gebracht worden hoe warmte zich door het zeewater beweegt. Dit is cruciaal voor ons begrip van klimaatverandering. 

Met zo’n 3.900 sondeboeien die verspreid over de wereld ronddrijven, brengt de internationale Argo-missie – vernoemd naar het mythische schip waarmee Jason en de Argonauten het Gulden Vlies zochten – temperatuurverandering en zoutgehaltes van de oceanen in kaart. De robotmonitortjes maken elke tien dagen een willekeurige duik in de diepzee en brengen als ze weer boven komen (data)verslag uit aan satellieten die verbonden zijn met wetenschappers aan wal (en aan het grotere publiek, dat hier direct mee kan kijken).

Sinds de laatste eeuwwisseling is gebleken dat oceanen een belangrijke rol spelen bij klimaatverandering: geschat wordt dat oceanen ongeveer 93 procent van de extra global warming en 26 procent van de CO_2-uitstoot in hun diepte opnemen. Waarschijnlijk speelt dit proces zich vooral af rond de ijskappen, die als gevolg daarvan smelten, maar er is nog niet veel over bekend.

IJsdetector

Volgens Dr. Paul Behrens (Universiteit Leiden), gespecialiseerd in klimaatverandering en winden en zeeën rond Antarctica, is het begrijpen van dit oceanische mechanisme dus cruciaal: “Wat er in de diepte van de zeeën rond Antarctica gebeurt is een van de laatste onbeantwoorde vragen als het gaat om global warming.” De uitbreiding van de huidige Argo-vloot met sondeboeien die meer én dieper kunnen meten zou dit kennishiaat kunnen aanvullen.

Door een technologische update kunnen de boeien in plaats van 2000 nu 6000 meter afdalen. “Bijna geen zee is dieper dan dat”, zegt Behrens. “Door eerdere Argo-missies weten we al veel van ondiepe wateren, maar de diepzee, en dan vooral die rond Antarctica, is nog onbekend terrein.” Schepen passeren Antarctica bijna nooit, dus monitorboeien zijn voor onderzoekers een uitkomst. “Omdat deze nu ook geupdate zijn met een ingebouwde ijsdetector, is het makkelijker ze in de Zuidzee te plaatsen, die gevuld is met gevaarlijk bewegende ijsmassa.”

Op 22 maart presenteerden de aanvoerders van het miljoenenproject Southern Ocean Carbon and Climate Observations and Modelling (SOCCOM) van Princeton University aan de internationale Argo-missie het voorstel meer in te zetten op onderzoek in de zeeën rond Antarctica met deze nieuwe sondeboeien. Ook de wetenschapsadviseur van de president van de Verenigde Staten Obama bleek geïnteresseerd en is inmiddels gebrieft.

 

Op deze kaart is te zien waar de Argo-boeien allemaal ongeveer drijven op dit moment. Te zien is ook dat er nog relatief weinig rond Antarctica drijven: daar wordt met de verbetering van de apparatuur nu meer op ingezet.