Iedereen heeft weleens van het ‘jojo-effect’ gehoord: iemand valt in korte tijd extreem veel af, om daarna weer in een razend tempo aan te komen. Een dieet waarbij je langzamer afvalt is dus beter. Waar of niet? Onderzoekers van Maastricht University zeggen van niet. Promovendus Roel Vink: “Het maakt niks uit of mensen een crashdieet of een gewoon dieet volgen. De gewichtstoename erna is hetzelfde.”

Waarom dit onderzoek?
Over het crashdieet bestaat nog veel onduidelijkheid. In het Verenigd Koninkrijk en Australië, landen met redelijk hoge obesitas-cijfers, raden diëtisten hun patiënten het volgen van een crashdieet af. Zij denken dat iemand hierna weer bovenmatig snel aankomt. Dit terwijl de bestaande literatuur hier niet per se aanleiding toe geeft. Wij vonden het belangrijk om duidelijkheid over dit onderwerp te scheppen, en zijn daarom dit onderzoek begonnen.

Hoe ging het onderzoek in zijn werk?
Bijna een jaar lang volgden we twee groepen mensen met overgewicht. De eerste groep hield zich voor twaalf weken aan een ‘gewoon’ dieet, de tweede groep deed voor vijf weken een crashdieet. Hierna mochten ze weer eten wat ze wilden. Toen we negen maanden na het dieet nagingen hoeveel de deelnemers waren aangekomen, bleek er geen verschil tussen beide groepen te zijn. Wel ontdekten we dat de proefpersonen die het crashdieet volgden meer vetvrije massa verloren dan de andere groep. Dit zou kunnen wijzen op een verlies aan spiermassa, maar een onderzoek vergelijkbaar met het onze heeft dit verschil weer niet aangetoond.

Een crashdieet, hoe werkt dat precies?
Drie milkshakes of puddingen per dag en een beetje rauwkost. Dat was het enige wat mensen mochten eten, en dat vijf weken lang. Ik heb weleens zo’n shake geprobeerd, in het kader van ‘alles ondergaan wat de deelnemers ook moeten ondergaan’. Ik moet zeggen dat ik er respect voor heb dat mensen ze vijf weken lang eten. Sommige deelnemers vonden het best lekker. Ik vond het opvallend dat de proefpersonen over het algemeen erg positief op het dieet reageerden. Hoewel ze vijf weken lang bijna geen vast voedsel binnenkregen en ondertussen wel in de lekkere geuren stonden te koken voor hun gezin, waren ze blij met het snelle resultaat. Ook waardeerden ze het gemak van een crashdieet. Geen gedoe met het afwegen van ingrediënten, maar gewoon die drie shakes.

Hoe nu verder?
Op dit moment zijn we de verschillen tussen een crashdieet en een gewoon dieet nog verder aan het onderzoeken. We hebben bijvoorbeeld nog niet gekeken naar het hongergevoel van de proefpersonen. De vetcellen van mensen die een crashdieet hebben gevolgd zijn erg snel leeggelopen. Het is onze theorie dat dit zorgt voor stress en zo een hongergevoel veroorzaakt, maar dit is nog niet bewezen.