Staken is besmettelijk. Actievoerende en stakende medewerkers kunnen hun collega’s aansteken. Een staking kan ook overslaan naar andere sectoren. De grootste kans op ‘besmetting’ is ongeveer een maand nadat het werk voor het eerst is neergelegd. Dat blijkt uit onderzoek onder leiding van NWO-onderzoeker Agnes Akkerman.

De kans dat een staking overslaat van de ene sector naar de andere is het grootst in sectoren als handel en industrie. Dit komt omdat medewerkers in deze sectoren dezelfde typen banen hebben en erg zichtbaar voor elkaar zijn. Voor bedrijven van dezelfde sector geldt: hoe langer een staking duurt, hoe groter de kans op een staking bij een ander bedrijf uit diezelfde sector. Onderzoeker Akkerman noemt de staking in de Grootmetaal die ‘oversloeg’ naar de Kleinmetaal in oktober 2013 als voorbeeld.

Kans op besmetting na maand
De piek van de ‘besmettingskans’ ligt rondom een maand na de staking, aldus Akkerman, omdat het even duurt voordat je een staking kunt uitroepen. “Ten eerste moet er een gelegenheid zijn, zoals een onderhandeling. Ten tweede is het in Nederland nodig dat een vakbond eerst een ultimatum stelt aan de werkgever. Er gaat dus sowieso een week overheen. Ongeveer na een half jaar wordt de kans op ‘besmetting’ nihil. Wij denken dat dat komt omdat informatie dan ‘te oud is’.”

Onderhandelen
Uit het onderzoek blijkt ook dat de uitkomst van eerdere onderhandelingen tussen vakbonden en werkgevers bij stakingen geen effect hebben op de kans dat er binnen een bedrijf een staking uitbreekt. Wel speelt de informatie over de wil om over te gaan op een actie een rol. “Je kunt dit op twee manieren uitleggen”, aldus Akkerman. “Hoe meer informatie de medewerkers hebben, des te groter de kans op een conflict. Een andere verklaring is dat onderhandelaars pas informatie gaan verzamelen over hoe het ergens anders gaat of is gegaan als er een conflict dreigt.” Dit had Akkerman niet verwacht, omdat ander onderzoek het tegenovergestelde bewijst.