Een angstreactie kan worden gewist, maar alleen wanneer mensen iets nieuws leren tijdens het ophalen van een angst-herinnering, blijkt uit een publicatie in het tijdschrift Science. Dit onderzoek van klinisch psychologen Dieuwke Sevenster, Tom Beckers en Merel Kindt van de Universiteit van Amsterdam is van belang voor therapie voor mensen met angststoornissen.
Zij lieten proefpersonen een plaatje zien in combinatie met een vervelende electrische prikkel. De angstreactie die het plaatje hierna oproept, bleek gewist te kunnen worden. Wanneer de proefpersonen de bètablokker propranolol toegediend kregen in combinatie met het ophalen van de angstherinnering, bleef de aangeleerde reactie een dag of maand later volledig uit. Na het onderzoek konden de deelnemers zich de associatie van het plaatje met angst voor een schok nog wel herinneren, maar deze herinnering veroorzaakte niet langer de bijbehorende reactie.
Dit is een cruciale bevinding, omdat momenteel cognitieve gedragstherapie de meest gangbare behandelvorm is voor mensen die lijden aan een angststoornis, zoals na een trauma. Maar hierbij komen de angstklachten bij veel patiënten terug. De onderzoekers hebben aangetoond dat de angstreactie volledig kan worden gewist, terwijl hiervoor onduidelijk was of het geheugen al dan niet ontvankelijk was voor verandering.
Nieuw leren
Sevenster geeft een voorbeeld van wat het nieuwe leren inhoudt: “Bij het ophalen van de herinnering op de tweede dag werd het plaatje niet gevolgd door de schok terwijl dat tijdens het leren wel het geval was. Hierdoor leerden de deelnemers dus iets nieuws over de relatie tussen het plaatje en de schok. In een andere groep werd het plaatje wel gevolgd door de schok tijdens het ophalen van het geheugen. Deze groep leerde dus niets nieuws.”
Manipulatie
Tijdens het ophalen van het geheugen is het nieuwe leren essentieel om het geheugen in een labiele staat te krijgen. Sevenster: “Dit is de staat waarin het ontvankelijk is voor manipulatie. Vanuit deze labiele staat moet het geheugen opnieuw opgeslagen worden.” Door propranolol toe te dienen, kan het angstgeheugen niet opnieuw opgeslagen worden en is de angstreactie een dag later verdwenen.