Lichtgevende oordopjes kunnen winterdepressies verhelpen. Dat beweert het Finse bedrijf Valkee, dat de dopjes sinds vorig jaar verkoopt. De werking zou bewezen zijn door een Finse studie. Nederlandse medici spreken echter van kwakzalverij.

Lichttherapie tegen winterblues

De winterdepressie of winterdip, onder artsen bekend als Seasonal-Affective Disorder (SAD) of Seizoensafhankelijke Depressie, wordt veroorzaakt door een gebrek aan natuurlijk licht. Als de dagen korter worden, krijgen patiënten last van verschijnselen als extreme vermoeidheid, een verstoord bioritme, prikkelbaarheid en een verstoord eetpatroon. Het was al bekend dat lichttherapie positieve effecten heeft op depressies. Bij deze behandeling moeten patiënten enkele uren per dag voor een speciaal lichttherapieapparaat staan dat kunstlicht in de ogen schijnt.

Schedel

De Finse oordopjes gaan een stapje verder. Het apparaat ziet eruit als een mp3-speler waarvan de oordopjes voorzien zijn van LED-lampjes. Hierdoor schijnt licht door de gehoorgang naar lichtgevoelige eiwitten aan het oppervlak van de hersenen, daar waar de schedel het dunst is, aldus professor Seppo Saarela, een van de onderzoekers van de Universiteit Oulu. Vorig jaar kondigden de onderzoekers aan dat de oordopjes een succes zijn. Bij 92% van de proefpersonen die de dopjes dagelijks 12 minuten gebruikten, zou het een positief effect hebben. Volgens Saarela zou het apparaat, dat 215 euro kost, zelfs werken bij migraine, jetlag en stress.

Kwakzalverij

Ondanks de internationale media-aandacht die de onderzoekers vorig jaar kregen, ontstond er steeds meer twijfel in de medische wetenschapssector. “Er is heel weinig tot niets over bekend en er is geen wetenschappelijk bewijs voor de werking van dit apparaat,” zegt Toine Schoutens van de Stichting Onderzoek Licht en Gezondheid (SOLG) te Eindhoven. “Als je het onderzoek opvraagt, krijg je opvallend genoeg altijd ontwijkende antwoorden.”

Ook de Vereniging tegen de Kwakzalverij heeft het apparaat op haar website genadeloos neergesabeld: “Dat is volstrekte kletspraat, de uitwendige gehoorgang gaat niet door de dunste plek van de schedel, want die ligt daarboven. De gehoorgang loopt juist door het ter plaatse dikke slaapbeen. Het licht zou hier nooit doorheen kunnen.” Over de presentatie en methodologie is de Vereniging ook niet te spreken: “Een flinterdunne voordracht op een ISMRM-conferentie door tien medewerkers van de universiteit van Oulu (Finland) moet dienen als bewijs dat licht in je oren helpt tegen depressies.”

Schoutens: “Het apparaat is niet getest met placebo-gecontroleerde studies. Hierdoor blijft onduidelijk of je bijvoorbeeld ook gewoon iets anders in de oren kan steken en hetzelfde effect krijgt.”