De afgelopen jaren zijn de rechten van vreemdelingen zonder juiste verblijfspapieren ondergeschikt gemaakt aan het vreemdelingen- en integratiebeleid. Asielzoekers hebben hierdoor steeds minder toegang tot rechten als huisvesting, bijstand en verzekeringen. Omdat regelgeving op dit gebied soms haaks staat op het internationale recht, loopt Nederland kans op de vingers te worden getikt. Dit concluderen hoogleraren Gijs Vonk (Rijksuniversiteit Groningen) en Sarah van Walsum (Vrije Universiteit Amsterdam).

Gijs Vonk geeft als voorbeeld: “Volgens internationale regelgeving heeft ieder kind recht op onderdak, dus het is niet toegestaan dat een uitgeprocedeerd gezin met kinderen op straat belandt. Dat gebeurde tot afgelopen zomer in Nederland wel. Toen bepaalde een rechter in Den Haag dat dit, volgens het internationale recht, niet meer mag gebeuren. De Staat is daar tegen in hoger beroep gegaan, dat proces loopt nu nog.” Een ander voorbeeld is dat Nederland geen hulp biedt aan vreemdelingen met zware psychische problemen, omdat ze niet de juiste verblijfspapieren hebben.

Access denied

Wanneer Nederland het internationale recht overtreedt, heeft dit weinig consequenties. Vonk: “Internationale rechters buigen zich dan over het geval en verplichten Nederland alsnog actie te ondernemen door bijvoorbeeld opvang voor een uitgeprocedeerd gezin te regelen.”

Met een onderzoeksteam deden Vonk en Van Walsum vier jaar juridisch en empirisch onderzoek naar de sociale rechten van asielzoekers. Ze bekeken juridische bronnen en onderzochten via eigen waarneming hoe Filippijnse illegalen overleven in Nederland.

De onderzoeksresultaten worden 13 en 14 maart in Amsterdam gepresenteerd tijdens de internationale conferentie Access Denied: Working on a new paradigm.