In een kortgeleden verschenen filmpje is te zien hoe een Amerikaanse Apache-gevechtshelikopter crasht in Afghanistan. De lage luchtdichtheid in het berggebied is een mogelijke reden waarom de piloot de controle verloor.
“IJlere lucht betekent minder stuwkracht”, zegt luchtvaartingenieur Paul Roling van de TU Delft. Het volume lucht dat de rotorbladen naar beneden blazen, bevat dus minder massa. “Actie is reactie. Minder massa naar beneden duwen betekent minder vermogen om de helikopter omhoog te houden.”
De crash vond plaats op 6 februari bij Sharana in de provincie Paktika. Dat ligt in een bergachtig gebied tussen 1000 en 2000 meter hoogte in het zuidoosten van Afghanistan. Op deze hoogte is de luchtdichtheid aanzienlijk lager dan onder voor piloten normale omstandigheden.
De Apache-piloot voerde een zogenaamde ‘return to target’-manoeuvre uit. Daarbij duikt de gevechtshelikopter op een doelwit af, trekt op om weer te klimmen, maakt een bocht, en duikt opnieuw op het doelwit af. Bij die tweede duikvlucht stuiterde het toestel met een smak op de grond.
“Zo’n manoeuvre is de efficiëntste manier van omkeren”, legt Roling uit. “Het toestel trekt op om snelheid te verliezen. Aan de top van die klim is de snelheid laag genoeg om een korte bocht te maken zonder last te hebben van g-krachten. Maar in ijlere lucht duurt omkeren langer, en ondertussen verliest het toestel hoogte. Waarschijnlijk had de Apache te veel hoogte verloren om nog tijdig op te kunnen trekken.”
In het filmpje is duidelijk te zien hoe de helikopter laag over een gebouw heen scheert en bij de eerste botsing op een haar na een persoon mist. Door de kracht van de nog draaiende rotoren, tolt het toestel bij het stuiteren nog een paar keer om zijn eigen as voordat het neerkomt.
Op de grond is niemand gewond geraakt en ook de inzittenden van het toestel hebben de crash overleefd met niet meer dan lichte verwondingen. De schade aan de Apache zelf is enorm. Schattingen van de kosten lopen op tot ongeveer 50 miljoen dollar.
Volgens militaire experts is het mogelijk dat de piloten een stunt uitvoerden om indruk te maken, zo meldt ABC. Het is nog niet duidelijk of de vliegers veroordeeld worden voor het ongeval.
Roeland Heerema
